Olpak: THY’nin Boeing alımı ticaret dengesiyle ilişkilendirilemez

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türk Hava Yolları'nın Boeing’den uçak satın alma kararının, Türkiye-ABD ticaret dengesi üzerinden değerlendirilmesinin doğru olmadığını belirtti. Olpak, “Amerika’ya 5 milyar dolar ya da 55 milyar dolar ihracat yapılsa da bu tür alımlar uzun vadeli ihtiyaçlara dayanır. İkili ticaret dengesi kapsamında yorumlanması yanıltıcı olur” dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD temaslarının ardından değerlendirmelerde bulunan Olpak, uçak alımı tartışmalarının spekülatif zemine çekilmemesi gerektiğini vurguladı.

Enerji ithalatına da değinen Olpak, Türkiye’nin doğal gaz ihtiyacını şu anda tamamen yerel kaynaklarla karşılayamadığını hatırlatarak, “Bugün kendi kaynaklarımız tüm ihtiyacı karşılamıyor. Kaya gazı ve LNG gibi dış kaynaklara bir süre daha ihtiyaç devam edecek” ifadelerini kullandı. Doğal gaz alımının ülke farkı gözetmeksizin dış ticarete etkisi olduğunu belirten Olpak, “Bir kaynağı Amerika’dan değil de başka bir ülkeden alıyorsam dış ticaret etkisi değişmez. Bu nedenle Amerika ile ticarette bu alanda olumsuzluk yaşanacağı görüşüne katılmıyorum” dedi.

Olpak, DEİK olarak ABD’de her yıl iki büyük toplantı düzenlediklerini hatırlatarak, ilk toplantının ilkbaharda Washington’da, ikinci toplantının ise sonbaharda Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ile eş zamanlı olarak New York’ta yapıldığını anlattı. Bu yıl 17’ncisi gerçekleştirilen Türkiye Yatırım Konferansı'na katıldığını belirten Olpak, “Son 14 toplantıda yer aldım. Yıllar içindeki gelişmeleri, beklentileri ve dönüşümü yakından gözlemledim. Son dönemde ise bu süreci başkan olarak yöneten biriyim” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla düzenlenen son toplantıya, ABD'nin önde gelen ilk 100 şirketinden 25’inin üst düzey yöneticilerinin iştirak ettiğini aktaran Olpak, bu firmaların çoğunun halihazırda Türkiye ile iş yapan ya da uzun süredir Türkiye’de faaliyet gösteren şirketler olduğunu söyledi.

Olpak, bu şirketlerin bir kısmının 100 yılı aşkın süredir Türkiye’de faaliyet gösterdiğini anlatarak, "Aralarında 20, 30, hatta 50 yıldır Türkiye'de bulunan firmalar var. İkili diyaloğun güçlü olduğu, samimi bir ortamda konuların derinlemesine ele alındığı bir süreç yaşandı. Sayın Cumhurbaşkanımızın yoğun programına rağmen firmalarla neredeyse iki saate yakın bir süre bir araya gelindi ve görüşmeler yapıldı." diye konuştu.

Toplantının basına daha çok Boeing alımı üzerinden yansıdığına dikkati çeken Olpak, şunları kaydetti:

"Tabii ki çok önemli bir projeden bahsediyoruz ancak bunun dışında da birçok başlık ele alındı. Masada Lockheed Martin'in temsilcileri de vardı, bankacılık sektörü ve farklı yatırımcılar da toplantıya katıldı. Önceki yıllarda daha geniş katılımlı toplantılar düzenliyorduk, bu yıl ise son iki yılın deneyimiyle daha odaklı ve hedefe yönelik bir yapı tercih edildi."

"Toplantılarda mevcut ve gelecek dönemde hayata geçirilebilecek işbirlikleri ele alındı"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın ABD'de enerji firmalarıyla yaptığı toplantılara değinen Olpak, "Odaklanmanın daha ön plana çıkması gerektiği kanaatine vardığımızda bu toplantı formatını daha uygun gördük. Görüştüğümüz firmaların büyük çoğunluğu zaten halihazırda Türkiye ile çalışan veya temas halinde olan firmalardı." diye konuştu.

Toplantılarda mevcut projelerin yanı sıra gelecek dönemde hayata geçirilebilecek işbirliklerinin de ele alındığını belirten Olpak, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Washington ziyareti sırasında duyurulan LNG ve nükleer enerji alanlarındaki anlaşmaların da masada olduğunu söyledi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in, ABD temasları kapsamında önce yaklaşık 15 firmanın temsilcilerinin yer aldığı odak grupla, ardından da değerlendirme kuruluşlarının yetkilileriyle kapalı devre toplantılar yaptığını kaydeden Olpak, ayrıca 250 kişinin katıldığı geniş çaplı toplantıya Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan'ın da katıldığını ifade etti.

Olpak, bu toplantıda ekonomik sunumlar, analizler ve soru-cevap oturumlarının gerçekleştirildiğini aktardı.

Ticaret hacmi 35 milyar dolara ulaştı, hedef 100 milyar dolar

DEİK Başkanı Olpak, iki ülke arasında 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefinin, ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk başkanlık döneminde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte ortaya koyduğu bir vizyon olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi:

"Bu hedef belirlendiğinde, iki ülke arasındaki ticaret hacmi 20 milyar dolardı. Türkiye 8 milyar dolar ihracat yapıyor, 12 milyar dolar ithalat gerçekleştiriyordu. Yani ticaret dengesi yüzde 40'a yüzde 60 aleyhimizeydi. Bu hedef konulduğunda, DEİK olarak Türk Amerikan İş Konseyi ile birlikte bir rapor hazırladık. O raporda mücevherat, otomotiv, inşaat malzemeleri ve mobilya gibi 6 sektör ön plana çıkmıştı."

Olpak, salgın sürecinin ardından bu raporu güncellediklerini ifade ederek, "Salgın sonrası sağlık, sivil havacılık ve dijital teknoloji olmak üzere 3 yeni sektör daha devreye girdi. Böylece toplamda 9 sektör üzerinde yoğunlaştık." şeklinde konuştu.

Türkiye ile ABD arasındaki ticaret hacminin son yıllarda önemli ölçüde arttığını ve daha dengeli bir yapıya kavuştuğunu vurgulayan Olpak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"20 milyar dolar olan ticaret hacmimiz bugün neredeyse ikiye katlanmak üzere. Geçtiğimiz yılı yaklaşık 35 milyar dolarlık ticaret hacmiyle kapattık. Bu yıl bu rakamın biraz daha üzerine çıkacağımızı öngörüyoruz. Geçmişte yüzde 60'a yüzde 40 aleyhimize olan ticaret dengesi bugün 50'ye 50 seviyelerine geldi. Daha da önemlisi, ihracatımızı 8 milyar dolardan 17 milyar dolara çıkardık. Bu, ülkemiz adına olumlu bir gelişmedir."

Olpak, iş dünyasının önündeki 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi doğrultusunda sorumluluk alması gerektiğini ifade ederek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu hedef doğrultusunda biz iş dünyası olarak neler yapabiliriz, buna odaklanmamız gerekiyor. Zaman zaman kamuoyunda doğal gaz ithalatı gibi kalemler nedeniyle ticaretin yeniden aleyhimize döneceği yönünde değerlendirmeler yapılıyor. Ancak biz büyük resme bakmalıyız. Bugün geldiğimiz nokta, doğru yolda olduğumuzu gösteriyor."